Toekomstvisie

Met twintig bij de Eng betrokken deelnemers heeft de Stichting Vrienden Soester Eng een Toekomstverkenning opgesteld, 'De Soester Eng in 2040',  die dient als visiedocument voor de Stichting. Download het complete verslag van de Toekomstverkenning.

Hieronder volgt de Samenvatting die ook in het complete verslag is opgenomen:

Samenvatting toekomstvisie

In 2040 is de Soester Eng een open akkerland met afwisselende gewassen en een rijke akkerflora. De Eng is vanaf alle kanten toegankelijk en beleefbaar, wandelend en met de fiets. Er zijn doorkijkjes naar de Eng en vergezichten vanaf de Eng. Vanuit de molen worden educatieve en recreatieve activiteiten georganiseerd. 

Dat is de kern van het toekomstbeeld dat meer dan twintig bij de Soester Eng betrokken deskundigen en belanghebbenden op verzoek van de Stichting Vrienden Soester Eng hebben opgesteld in het project ‘Toekomstverkenning Soester Eng’. 

Het project is door de Stichting opgezet vanuit de vraag wat er in de toekomst kan gaan gebeuren als de agrariërs of een aantal van hen om economische of andere redenen geen invulling meer zouden kunnen geven aan de bestemming van het gebied, namelijk een open akkerbouwgebied. Voor de Soester Eng of delen ervan zouden dan beheersvormen moeten worden gezocht die de exploitatie als akkergebied toch mogelijk maken.

Toekomstbeeld als visie

Met de toekomstverkenning in de hand denkt het bestuur van de Stichting een richting te hebben gevonden om te kunnen reageren op ontwikkelingen in de maatschappij. En een visie om in gesprek met eigenaren en gemeente stap voor stap te werken aan de verdere ontwikkeling van de Soester Eng in de komende decennia. 

Het toekomstbeeld is opgesteld met inachtneming van een aantal eisen die de deelnemers aan de verkenning aan het gebied stellen: herkenbaarheid van de oorsprong van de Eng als open en afwisselend akkerbouwgebied, rijk aan natuurwaarden, zichtlijnen naar de verre omgeving en toegankelijkheid voor burgers.

Zo’n duizend jaar al is de Eng in gebruik als akkerbouwgebied waar de afwisseling van de seizoenen kan worden beleefd. Het unieke en oorspronkelijke karakter is openheid en weidsheid: geen opgaande begroeiing, geen omheiningen, keien als afpaling. Ook op lange termijn moet sprake zijn van een houdbare manier van agrarisch gebruik dat een goed milieu en de biodiversiteit bevordert. 

Uitgangspunt is het agrarisch landschap zonder bebouwing. De openheid maakt panoramische uitzichten en vergezichten mogelijk en zichtlijnen naar andere landschappen.
Hoogbouw of verstorende meerlagenbouw aan de randen van de Eng worden afgewezen, evenals woningbouw of andere vormen van bouw op de nog resterende delen van de Eng. Waar mogelijk zou reeds bebouwde grond teruggewonnen moeten worden ten behoeve van een groter engoppervlakte. Bebouwing rondom de Eng behoort door begroeiing aan het oog onttrokken te worden, maar deze begroeiing mag niet zo hoog worden dat zichtlijnen worden verstoord.

Vanuit de bebouwde omgeving van de Eng wordt de toegankelijkheid en beleefbaarheid vergroot door (visuele) historische verbindingen te herstellen of nieuwe tot stand te brengen. 

Door de versterkte samenhang van landbouw en natuur die typisch is voor een historische Eng wordt het gebied interessant voor natuurrecreatie. De Eng moet toegankelijk zijn voor meerdere doelgroepen onder andere door middel van voldoende wandel- en fietspaden. 

Zonder de Eng geen Soest. Historisch vormen weide, heide en Eng een eenheid. In de verkenning wordt geen onderscheid gemaakt tussen de Zuidelijke Eng en het landbouwgebied dat nog resteert op de Noordelijke Eng. De Soester Eng is uitermate geschikt voor educatieve activiteiten vanwege historie, landschap, natuur, landbouw en molen. Duidelijk moet zijn welke zones niet door publiek of huisdieren mogen worden betreden.

Probleemhouder als trekker 

Om naar het toekomstbeeld toe te werken moeten allereerst stappen worden gezet in de voorwaardelijke sfeer. Zo moet er een probleemhouder zijn die zich verantwoordelijk weet voor het totaal van het toekomstbeeld en die als trekker fungeert. Dat zou de Stichting Vrienden Soester Eng kunnen zijn, maar die zou dan wel versterkt moeten worden. De zogeheten probleemhouder kan gebruik maken van kennis en ervaring van anderen, zoals landschapsorganisaties.

Van belang is dat de gemeentelijke overheid een blijvende interesse toont in het gebied. De gemeente is zowel grondeigenaar als overheid. In beide rollen is actieve betrokkenheid noodzakelijk voor verdere ontwikkeling. 

Voor het behoud van de Eng is naast de politieke wil bij bevolking en bestuur een levensvatbare financieel-economische basis nodig. In het hart van Soest ligt een gebied dat boer, burger en landschap met elkaar verbindt. Burgers zouden betrokken moeten zijn bij de Eng, liefst ook in bepaalde vormen van beheer en onderhoud. Alle activiteiten moeten beoordeeld worden op de vraag of daarmee steun en betrokkenheid onder de Soester bevolking wordt gecreëerd.

Steun en medewerking van de eigenaren van de grond op de Eng is onontbeerlijk. Maar grondeigenaren hebben uiteenlopende belangen. Overleg met de grondeigenaren moet helder maken welke bijdrage zij aan realisering van het toekomstbeeld denken te kunnen leveren. 

Het Soester Eng Netwerk, bestaande uit IVN afdeling Eemland, de Historische Vereniging Soest, Land en tuinbouworganisatie Noord (afdeling Eemland) en de Stichting molen de Windhond, moet worden versterkt en zo mogelijk uitgebreid. Met andere spelers zou een initiatief moeten worden genomen waarin de zorg voor de samenhang van de verschillende landschapstypen in en rond Soest aandacht krijgt.